Vergaan, gevonden en nu publiekstrekker no.1
In september 1997 wordt bij archeologisch bodemonderzoek naar de Romeinse weg in de Vinexlocatie Leidsche Rijn (Veldhuizen) een heel bijzondere vondst gedaan. Het betreft een Romeins schip dat vanaf dat moment verder de geschiedenis in zal gaan onder de naam De Meern 1. In eerste instantie heeft men er voor gekozen om deze vondst in de grond te laten zitten. Pas in 2003 is er uiteindelijk toch gekozen om het schip op te graven. Omdat men in de omgeving van het schip ging starten met de aanleg van waterpartijen kon er zuurstofrijk grondwater bij het schip komen waardoor het scheepshout aangetast zou kunnen worden. Na het slaan van damwanden en de bouw van een overkapping, om het uitdrogen van het scheepswrak door blootstelling aan het zonlicht te voorkomen, kon de opgraving van start gaan. Al snel had men in de gaten dat het hier wel een heel bijzondere schip betrof. Het schip, een z’g rivierpraam, met een lengte van 25 meter en een breedte van 2,70 meter was gemaakt van eikenhout van een drietal bomen afkomstig uit het gebied dat wij nu kennen als Nederland. Uit dendrochronologisch onderzoek is gebleken dat deze bomen waarschijnlijk in 148 na Christus zijn gerooid. Het is het meest complete Romeinse schip dat ooit ten noorden van de Alpen is gevonden. De Meern 1 bevatte behalve een scheepsinterieur, zoals een bed en een kast, ook een aantal andere bijzondere vondsten zoals gereedschappen, kookgerei en persoonlijke eigendommen. Dit wijst er op dat het schip een ongeluk moet hebben gehad en niet moedwillig is gezonken. Uit dateringen van de in het schip gevonden voorwerpen, zoals bijv. schoeisel heeft men kunnen vaststellen dat het schip in gebruik is geweest tot ca. 200 na Chr.
Klik op een foto voor een full screen afbeelding.
Na de opgraving en vlak voor het transport naar Lelystad konden gedurende twee weekenden tijdens de z’g Gave Graafdagen ook belangstellenden de De Meern 1 van nabij bewonderen. Dit evenement trok destijds ruim 30.000 bezoekers.
Om het schip zo veilig mogelijk en zonder schade te kunnen bergen en transporteren naar het Nederlands Instituut voor Scheeps- en onderwater Archeologie (NISA) in Lelystad heeft men een stalen frame gemaakt. Zie onderstaande tekening.
Krantenknipsel uit UN/AC 2003
Op 19 juni 2003 is het schip door de fa. Mammoet uit De Meern op een dieplader naar Lelystad vervoerd om aldaar gereinigd, geconserveerd en gerestaureerd te worden.
Reiniging en conservering
Na aankomst in Lelystad heeft het Romeinse schip een plaats gekregen in de loods van de afdeling Scheepsarcheologie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Een sproei-installatie in deze loods zorgde er voor dat het schip elk uur werd natgehouden. Dit om uitdrogen van het schip te voorkomen. Als het hout van het schip namelijk zou uitdrogen zou het sterk vervormen, krimpen en mogelijk zelfs uit elkaar vallen. Dit komt omdat de cellulose (de bouwstenen van het hout) uit de houtcellen is verdwenen. Water heeft vervolgens deze plaats weer ingenomen.
Na grondige reiniging van het schip en zijn inventaris moest het schip geconserveerd worden. Door het hout onder te dompelen in een oplossing van polyethyleenglycol (PEG) werd het aanwezige water uit de houtcellen langzaam verdreven en uiteindelijk geheel vervangen.
Foto: RCE
Met als eindresultaat weer een stevig stuk hout. Dit proces kan soms vele jaren in beslag nemen.
Om het schip onder te kunnen dompelen heeft men het doormidden gezaagd en heeft men een speciaal bassin van 3x3x14 meter laten bouwen. 
Het achterste gedeelte van het schip is als eerste in 2005 het bassin ingegaan om vervolgens in 2011 plaats te maken voor het voorste gedeelte.
Op 25 juni 2014 was de conservering van het gehele schip gereed en kon er gestart worden met het verwijderen van de restanten overtollige PEG en het uitvoeren van kleine reparaties.
Eind 2014 is het schip vervoerd naar een staalconstructiebedrijf in Hengelo. Daar is de tijdelijke kooiconstructie uit 2003 vervangen door een definitieve ondersteunings-constructie waarop het schip uiteindelijk tentoongesteld zal gaan worden in het Castellum Hoge Woerd.
Woensdag 11 maart as. zal het schip na jaren weer aankomen op de plek waar het ooit heeft gevaren ……….in ons eigen De Meern.
Tekst en foto’s :Ronald Correljé
Foto bassin :RCE
Krantenknipsel UN/AC 2003
.